Η κυβέρνηση δημιουργεί αλυσιδωτές κρίσεις στα δημόσια Πανεπιστήμια για να ανοίξει λεωφόρους ταχείας κυκλοφορίας στα ιδιωτικά.
Τα «μη κρατικά – μη κερδοσκοπικά Πανεπιστήμια» είναι φτηνά σε υποδομές ιδιωτικά Πανεπιστήμια με ακριβά δίδακτρα. Σπουδές ταχύρρυθμες, φτηνές και τυποποιημένες, σπουδές-φασόν, κάτω από φανταχτερούς τίτλους, που σημασία πια δεν θα έχει το περιεχόμενό τους αλλά ο τρόπος που θα διαφημίζονται,
Του Χρήστου Κάτσικα
Η αναθεώρηση του άρθρου 16, για την ίδρυση και λειτουργία μη κρατικών και μη κερδοσκοπικών Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, είναι μία από τις 31 προτάσεις του πρωθυπουργού Αντ. Σαμαρά για την αναθεώρηση του Συντάγματος, που αποτελεί το δεύτερο μεθοδευμένο βήμα της κυβέρνησης για την εισβολή του ιδιωτικού στον χώρο της Ανώτατης Εκπαίδευσης. Εχει προηγηθεί λίγο πριν από τις εκλογές η ψήφιση τροπολογίας στη Βουλή που ουσιαστικά και τυπικά αναγνωρίζει πάσης φύσεως πτυχία πέρα από αυτά του δημόσιου Πανεπιστημίου.
Τα τελευταία χρόνια, τόσο στην Ελλάδα όσο και στις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, τα Πανεπιστήμια δέχονται σκληρή κριτική τόσο από επιχειρηματικούς κύκλους όσο και από τις ίδιες τις κυβερνήσεις. Ιδιαίτερα τα χρόνια του Μνημονίου, η κυβέρνηση αντιμετωπίζει το δημόσιο Πανεπιστήμιο ως προβληματική δημόσια επιχείρηση που πρέπει να «εξυγιανθεί», όπως άλλες δημόσιες επιχειρήσεις! Οπως φαίνεται, ακολουθεί το πρότυπο «εξυγίανσης» της αγοράς τηλεπικοινωνιών, αερομεταφορών, ενέργειας, υγείας: προηγείται η απαξίωση του δημόσιου φορέα και η τεχνητή δημιουργία έτοιμης «πελατείας» για τους ιδιώτες που θα ενσκήψουν.
Επιδέξια και αθόρυβα, με τη βοήθεια του τακτοποιημένου λόγου μιας νέας (;) μεταρρυθμιστικής σταυροφορίας, όπου σκόπιμα έχει υποκατασταθεί η αναζήτηση των αιτιών από τη διαπίστωση των αποτελεσμάτων, όλος ο προβληματισμός μοιάζει με τη θεωρία του πεπρωμένου στη θρησκευτική σκέψη, όπου οι άνθρωποι αναφωνούν «είναι θέλημα θεού» για να εξηγήσουν ή να δικαιολογήσουν μια ορισμένη εξέλιξη των πραγμάτων: τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια είναι η λύση!
Πανεπιστημιακά πακέτα
Αν, όμως, τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια είναι η απάντηση, ποια ακριβώς είναι η ερώτηση; Μήπως θα πάψουν να πληρώνουν δίδακτρα οι πάνω από 50.000 προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί Ελληνες φοιτητές που σπουδάζουν σε Πανεπιστήμια του εξωτερικού με ετήσιο συνολικό κόστος 1 δισ. ευρώ; Μήπως μέσω του ανταγωνισμού θα βελτιωθούν οι σπουδές στα δημόσια Πανεπιστήμια; Να το πούμε καθαρά και ας μην αμφιβάλλει κανείς: Η κυβέρνηση, ως παλιός ευαγγελιστής της αγοράς, έχει μια κεντρική κατεύθυνση για τον εαυτό της και μια πολύ συγκεκριμένη «οδηγία» για τα Πανεπιστήμια. Η κατεύθυνση δεν είναι άλλη από τη μείωση της δημόσιας χρηματοδότησης των Πανεπιστημίων. Η «οδηγία» προς τους πανεπιστημιακούς συνοψίζεται στο εξής: «Βγάλτε το ψωμί σας μόνοι σας». Τι σημαίνει αυτό; Σπρώχνει τα Πανεπιστήμια να πουλάνε «σύντομα και βολικά» πακέτα κατάρτισης σε ιδιώτες, να συνδέσουν την έρευνά τους αποκλειστικά με τα στενά συμφέροντα των επιχειρήσεων, να αλλάξουν τα προγράμματα σπουδών τους έτσι ώστε να ταυτίζονται άμεσα με τις ανάγκες της αγοράς (το Τμήμα Αρχαιολογίας ή Ιστορίας να γίνει Τμήμα Ξεναγών για την τουριστική βιομηχανία κ.λπ.), να διαγράψουν όσους φοιτητές δεν είναι ανταγωνιστικοί, καθυστερούν τις σπουδές τους κ.λπ. ή να τους μετατρέψουν σε πελάτες επιβάλλοντας σιγά σιγά δίδακτρα.
Οφείλουμε από την αρχή να ξεκαθαρίσουμε τις έννοιες. Τι σημαίνει Πανεπιστήμια «μη κρατικά, μη κερδοσκοπικά»; Είναι φανερό ότι στη «σκιά» των «μη κρατικών Πανεπιστημίων» στρώνονται ήδη λωρίδες ταχείας κυκλοφορίας για την εισβολή του ιδιωτικού. Μη κρατικά, μη κερδοσκοπικά Πανεπιστήμια σημαίνει Πανεπιστήμια με δίδακτρα!
Ακριβώς σ’ αυτόν τον στόχο απαντά η ίδρυση ιδιωτικών Πανεπιστημίων (στην ουσία η νομιμοποίηση των Κέντρων Ελευθέρων Σπουδών, παραρτημάτων -φτηνών σε περιεχόμενο και υποδομές και ακριβών σε δίδακτρα- ξένων Πανεπιστημίων), καθώς γίνεται το μέσο για την «ορθολογικοποίηση του αριθμού των εισακτέων» (μείωση των προσφερόμενων θέσεων) στα δημόσια ΑΕΙ και τη μετακύλιση του κόστους σπουδών στις οικογένειες των υποψήφιων φοιτητών. Ετσι, με το σκιάχτρο της ίδρυσης των ιδιωτικών Πανεπιστημίων ωθούνται τα δημόσια Πανεπιστήμια να λειτουργήσουν με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, να μειώσουν τα χρόνια σπουδών, να επιβάλουν δίδακτρα, να κόψουν τα δωρεάν συγγράμματα, να ξεφορτωθούν ένα μέρος των φοιτητών στρέφοντάς το στην αγκαλιά του ιδιωτικού.
Ποιο είναι τελικά το «μη κρατικό και μη κερδοσκοπικό Πανεπιστήμιο» που το ζητάνε οι καιροί και εμείς του έχουμε κλείσει την πόρτα; Να το πούμε καθαρά:
1. Τα «μη κρατικά – μη κερδοσκοπικά Πανεπιστήμια» είναι φτηνά σε υποδομές ιδιωτικά Πανεπιστήμια με ακριβά δίδακτρα. Σπουδές ταχύρρυθμες, φτηνές και τυποποιημένες, σπουδές-φασόν, κάτω από φανταχτερούς τίτλους, που σημασία πια δεν θα έχει το περιεχόμενό τους αλλά ο τρόπος που θα διαφημίζονται και θα πλασάρονται. Αυτό θα φέρουν μαζί τους τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια.
2.Τα μόνα ιδιωτικά Πανεπιστήμια που μπορούν να ιδρυθούν στην Ελλάδα είναι τα γνωστά χαμηλότατης στάθμης παραρτήματα ξένων Πανεπιστημίων.
Πρόκειται για τα λεγόμενα Κέντρα Ελευθέρων Σπουδών (ΚΕΣ), «Κολέγια» κ.λπ., τα οποία «αλιεύουν» κάθε χρόνο «πελάτες» ανάμεσα στο «μόνιμο απόθεμα» των υποψηφίων των πανελλαδικών εξετάσεων που δεν καταφέρνουν να πετύχουν την είσοδό τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση ή που εισάγονται σε σχολές εκτός επιλογής τους. H προοπτική ίδρυσης μη κρατικών, μη κερδοσκοπικών Πανεπιστημίων φαντάζει ως χρυσή επενδυτική ευκαιρία για τους ιδιωτικούς εκπαιδευτικούς οργανισμούς. Είναι φανερό ότι η νομιμοποίηση των Κέντρων αυτών θα αλλάξει δραματικά τον χάρτη της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης επιτρέποντας στα ξένα Πανεπιστήμια να ανοίγουν θυγατρικές επιχειρήσεις σαν αλυσίδες καταστημάτων fast-food οπουδήποτε προσφέρονται ικανοποιητικές συνθήκες κέρδους.
3. Η νομιμοποίηση των παραπάνω παραρτημάτων ή η ίδρυση νέων είναι το εργαλείο για την «ορθολογικοποίηση του αριθμού των εισακτέων» (μείωση των προσφερόμενων θέσεων) στα δημόσια ΑΕΙ και τη μετακύλιση του κόστους σπουδών στις οικογένειες των υποψήφιων φοιτητών. Τελικός στόχος, ο σταδιακός μετασχηματισμός των τριτοβάθμιων ιδρυμάτων σε επιχειρήσεις παροχής εκπαιδευτικών υπηρεσιών, η μετάλλαξη της γνώσης από κοινωνικό αγαθό σε εμπορικό προϊόν και η μετατροπή της μόρφωσης από συλλογικό δικαίωμα σε ατομική επιλογή. Ας μην αμφιβάλλει κανείς. Με το σκιάχτρο της ίδρυσης των ιδιωτικών Πανεπιστημίων ωθούνται τα δημόσια να λειτουργήσουν με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, να μειώσουν τα χρόνια σπουδών και να στραφούν στην αγορά σε αναζήτηση νέων πηγών εσόδων (δίδακτρα, σύνδεση με επιχειρήσεις, μετατροπή σε επιχειρήσεις πώλησης υπηρεσιών).