Σκόρπιες σκέψεις, μπερδεμένες με ευχές και συγκρατημένες προσδοκίες, ενόψει της νέας σχολικής χρονιάς.
Κι ακροβατώντας μεταξύ της ευθύνης που έχω ως εκπαιδευτικός για τη σωστή διαπαιδαγώγηση των νέων , αλλά και της πίστης ότι τελικά και στην εκπαίδευση το «θαύμα μπορεί να είναι αλλού..», αρνούμαι ευθαρσώς να ταχθώ με όσους δαιμονοποιούν τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και τους προσδίδουν, σχεδόν ολοκληρωτικά ,την υπαιτιότητα για την αντικοινωνική, ατίθαση ή εκκεντρική συμπεριφορά των παιδιών μας. Το επιχείρημα πως και η δική μας γενιά επιβίωσε και προόδευσε χωρίς τη συμβολή της τεχνολογίας ( τουλάχιστον από τη μαθητική μας ηλικία), φαντάζει στην εποχή μας ανεδαφικό και επιεικώς κωμικό…
Βρισκόμενη ,συχνά ,στο μέσο εντάσεων και προστριβών μεταξύ γονέων και παιδιών, αναρωτιέμαι αν οι λέξεις «εθισμός», « κίνδυνος», «απομόνωση» που συνοδεύουν την αφοριστική τοποθέτηση των πρώτων απέναντι στην « καινούρια» αυτή ενασχόληση των νέων, θα μπορούσαν να αντικατασταθούν από άλλες, όπως « έλεγχος», «κριτική», « μέτρο» ακόμα και « επιφυλακτικότητα».
Κανείς δεν μπορεί να αναιρέσει τη σπουδαιότητα της φυσικής αλληλεπίδρασης ενός μικρού παιδιού με το περιβάλλον ( μέσω του αγγίγματος, της σωματικής επαφής και του παιχνιδιού ) για την διάπλαση του εγκεφάλου του και την ψυχική του ωρίμανση. Ούτε, βέβαια, κατατάσσουμε σε δευτερευούσης σημασίας τις εξωϋπολογιστικές δραστηριότητες των μαθητών. Άλλωστε, όσο κι αν η ιδιότητα και η εμπειρία μου ως διαδικτυακή εκπαιδευτικός με καθιστούν ένθερμη οπαδό της χρήσης υπολογιστών στην εκπαιδευτική διαδικασία, με βρίσκει , εν μέρει , σύμφωνη η άποψη του κορυφαίου αστρονόμου και πολέμιου της χρήσης υπολογιστών στα σχολεία, Cl.Stoll, ότι το διδακτικό μηχάνημα διδάσκει δεδομένα κι όχι ικανότητες. Είναι, όμως, στρουνθοκαμηλισμός να αποσιωπούμε τα οφέλη του Ίντερνετ σε μία γενιά παιδιών που έχει γαλουχηθεί από διαφορετικά, συγκριτικά με τα δικά μας, ερεθίσματα.
Αντί, λοιπόν, να μιλάμε για « παρενέργειες» του εκπαιδευτικού λογισμικού, καλύτερο θα ήταν να εξοπλίζουμε τους νέους με τις προκλήσεις του μέλλοντος και να ενδυναμώσουμε την ευφυία τους με εναλλακτικούς τρόπους, εκτός, βέβαια, των παραδοσιακών. Άλλωστε, όπως και ο Sigmund Papert ( εφευρέτης της γλώσσας προγραμματισμού logo και εκπαιδευτικός) ισχυρίζεται, «τα παιδιά μαθαίνουν ό,τι αγαπούν».. και τα παιδιά αγαπούν την τεχνολογία και τον διαδικτυακό κόσμο.
Μια ελεγχόμενη περιήγηση στο διαδίκτυο, φέρνει αναντίρρητα κάθε άνθρωπο, πόσο μάλλον ένα παιδί, σε επαφή με τη διαφορετικότητα που απαντάται σε άτομα, έθνη και πολιτισμούς. Επομένως, γιατί , στον αντίποδα του ισχυρισμού της κοινωνικής απομόνωσης, ως αποτέλεσμα της άμετρης ενασχόλησης των νέων με τους υπολογιστές και τα διαδικτυακά παιχνίδια, να μην προτάξουμε την γνωριμία τους με ομοεθνείς ή ετεροεθνείς «φίλους» τους οποίους σε κάθε περίπτωση ( είτε στον πραγματικό είτε στον διαδικτυακό κόσμο) οφείλουμε να «ελέγχουμε» ως φορείς επιρροής των παιδιών μας, εξασφαλίζοντας έτσι και μια «διαφάνεια» και επομένως ασφάλεια στην επικοινωνία τους; Μήπως στον πραγματικό κόσμο, δεν θα αφιερώσουμε ενέργεια και ώρες συζητήσεων για να τα βοηθήσουμε να κατανοήσουν έννοιες όπως η «φιλία», ο « σεβασμός», η «αγαθοσύνη» και τα αντίθετά τους;
Ποιός μπορεί να αμφισβητήσει ότι κι αυτή η ευκολία έστω, στην αναζήτηση πληροφοριών που προσφέρει ο διαδικτυακός ιστότοπος, βοηθά έναν νέο να φτάσει σε «βάθη», και να αναζητά ή να βρίσκει ακόμα και την προσωπική του ταυτότητα; πως του δίνει τροφή για προβληματισμό, βήμα για ελεύθερη έκφραση και χώρο για εναποθέτηση όλων αυτών των ερωτημάτων που τον απασχολούν, και στα οποία, πολλάκις ,γονείς και εκπαιδευτικοί κωφεύουν ή υποκριτικά δείχνουν πως αγνοούν την ύπαρξή τους;
Πώς μπορεί ένας γονιός ή εκπαιδευτικός να επιτρέψει σε ένα παιδί να αποξενωθεί συναισθηματικά από τους οικείους του περιβάλλοντός του ή να αποπλανηθεί από έναν άγνωστο στον κυβερνοχώρο ή να αναπτύξει βίαιη συμπεριφορά, όταν χρέος κάθε κηδεμόνα και παιδαγωγού είναι η προστασία του ανηλίκου με κάθε τρόπο ,μέσω της καλλιέργειας , της ενδυνάμωσης της προσωπικότητάς του και της παροχής γνώσης, ώστε να μπορεί να αντιμετωπίζει σταδιακά, όλους τους κινδύνους που ελλοχεύουν στον αληθινό κόσμο, σε αυτόν δηλαδή που θα εξακολουθεί να υπάρχει και μετά το πάτημα του κουμπιού του υπολογιστή;
Σίγουρα δε θέλουμε να δημιουργήσουμε παιδιά φοβισμένα, που να ζουν σε ένα αποστειρωμένο περιβάλλον, χωρίς να είναι ικανά να συμπορευτούν με τις επιταγές του σήμερα, αλλά νέους δραστήριους, με αυτοεκτίμηση και αυτονομία, απαλλαγμένους από κάθε είδους εθισμό( συμπεριλαμβανομένου και του διαδικτυακού) που αντιστρατεύεται τη μοναδικότητά τους και αποδυναμώνει την κρίση τους.
Θεμέλιος λίθος, ευεργετικός δαίμων και αγαθός προστάτης της σχέσης υψίστης σημασίας μεταξύ νέου και υπολογιστή, αποτελεί πάντοτε η ορθή οικογενειακή δομή και κατ’επέκταση η στοργή και η επικοινωνία με την οποία θα περιβάλλουν οι γονείς τους δρώντες, ώστε να επιτευχθεί η εποικοδομητική τροφοδότησή της.
Κι επειδή αντιλαμβάνομαι τον εαυτό μου, μοιραία να ενστερνίζεται την άποψη όσων υποστηρίζουν πως πολύς λόγος γίνεται στις μέρες μας για τις «αμαρτίες» και καθόλου για τις «αρετές», θα επιμείνω να χρησιμοποιώ τη γνώση της «αμαρτίας» ως όχημα για τον δρόμο της «αρετής» και με αυτή ως μέτρο, θα προσπαθώ να κάνω τον υπολογιστή, το διαδίκτυο και εντέλει, κάθε τι το πρωτοπόρο ή νεωτερικό ,σύμμαχό μου στον αγώνα της εκπαίδευσης κι όχι φορέα κάλυψης της δικής μου «μικρής» ή «μεγάλης» ανικανότητας στην ορθή διαπαιδαγώγηση ενός σύγχρονου νέου.
Για το ‘Ετσι Μαθαίνω γράφει η
Αγγελική Κυριακοπούλου