Τα παιδιά εμφανίζουν διάφορες συμπεριφορές, άλλες θετικές, άλλες αρνητικές . Οι αρνητικές συμπεριφορές κάνουν πολλές φορές τους γονείς να δυσανασχετούν και να προσπαθούν με διάφορους τρόπους να τις σταματήσουν.
Της Βασιλικής Λυμπεροπούλου
Ωστόσο, συνήθως τα αποτελέσματα δεν είναι ικανοποιητικά, καθώς τα παιδιά είτε σταματούν για ένα διάστημα τη συμπεριφορά αυτή και την ξεκινούν ξανά αργότερα είτε την εγκαταλείπουν και υιοθετούν μια άλλη.
Ας δούμε ποιες είναι οι πιο συνηθισμένες “κακές συμπεριφορές”:
✔ Τρώει τα νύχια του
✔ “Βρέχει” το κρεβάτι του τη νύχτα
✔ Πιπιλάει το δάχτυλό του
✔ Τρώει ή τραβάει τα μαλλιά του (κυρίως τα κορίτσια)
✔ Κλαίει ή γκρινιάζει με το παραμικρό ή χωρίς λόγο
✔ Θέλει να κοιμάται μαζί με τους γονείς
✔ Δεν θέλει να πάει σχολείο
✔ Ασχολείται με τα γεννητικά του όργανα
✔ Έχει άσχημο λεξιλόγιο
Ο κυριότερος λόγος για τον οποίο οι γονείς δεν καταφέρνουν να σταματήσουν τις συνήθειες αυτές είναι ότι δεν κατανοούν την αιτία, η οποία ωθεί τα παιδιά να υιοθετήσουν τη συγκεκριμένη συμπεριφορά.
Ειδικά αν ένα παιδί εμφανίσει ξαφνικά μια συμπεριφορά, σημαίνει ότι υπάρχει κάτι που το ενοχλεί και προσπαθεί να ξεσπάσει ή να το δείξει στους γονείς του με τον τρόπο αυτό. Αυτό το “κάτι” οφείλουν να ψάξουν οι γονείς. Το να εμποδίζουν το παιδί να τρώει για παράδειγμα τα νύχια του θα φανεί άκαρπο. Το παιδί θα το κάνει όταν δεν το βλέπουν οι γονείς του. Μάλιστα, αυτή ακριβώς η απαγόρευση, όπως επίσης και η προσπάθειά του να το σταματήσει πολύ πιθανόν να οξύνει την “ανάγκη” του να τρώει τα νύχια του, καθώς κάνουν το παιδί να το σκέφτεται συνέχεια. Έτσι, κι αν ακόμα καταφέρει να κόψει τη συνήθεια αυτή, πολύ γρήγορα εμφανίζει μια άλλη.
Ποιες μπορεί να είναι οι αιτίες;
Μια συνηθισμένη αιτία για την οποία το παιδί αλλάζει συμπεριφορά είναι η μίμηση. Το παιδί παρατηρεί τι κάνει κάποιος άλλος από το περιβάλλον του, κυρίως άλλο παιδί ή συγγενής, και το αντιγράφει. Σε αυτή την περίπτωση, οι γονείς μπορούν εύκολα να παρέμβουν είτε εξηγώντας του τους λόγους για τους οποίους πρέπει να σταματήσει τη συγκεκριμένη συμπεριφορά είτε, σε ακραία περίπτωση, να το απομακρύνουν για λίγο καιρό από πρόσωπο που μιμείται αρνητικά. Καλό είναι πρώτα να μιλήσουν με το άτομο αυτό και να του επισημάνουν την κακή αυτή συνήθεια.
Η ξαφνική αλλαγή της συμπεριφοράς του παιδιού μπορεί να οφείλεται σε κάποια αλλαγή στο οικογενειακό ή κοινωνικό του περιβάλλον. Η μετακόμιση, η αλλαγή σχολείου, το διαζύγιο, η απώλεια κάποιου αγαπημένου προσώπου αποτελούν παράγοντες που επηρεάζουν το παιδί, καθώς του δημιουργούν ανασφάλεια. Αν συμβαίνει κάτι τέτοιο, οι γονείς μπορούν να συζητήσουν μαζί του, να καταλάβουν πώς νιώθει και με τον τρόπο τους να το καθησυχάσουν ότι όλα θα πάνε καλά. Σε κάθε περίπτωση χρειάζεται διαφορετική συμπεριφορά. Αν πρόκειται για μια αλλαγή που προκάλεσε τραύματα στο παιδί, καλό είναι οι γονείς να συμβουλευτούν κάποιον ειδικό (π.χ. παιδοψυχολόγο).
Μερικές συμπεριφορές, όπως η νυχτερινή ενούρηση, μπορεί να οφείλονται σε σωματικά προβλήματα. Από την άλλη, μπορεί να πρόκειται για κάτι πιο “απλό”, όπως να φοβάται να πάει στο μπάνιο ή να πίνει πολύ νερό πριν κοιμηθεί. Στις περιπτώσεις αυτές η λύση δίνεται πιο εύκολα είτε βάζοντας ένα φως ώστε να μην είναι σκοτεινό το σπίτι είτε με το να αποφεύγει το παιδί να πίνει νερό πριν κοιμηθεί.
Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς;
Οι γονείς οφείλουν να είναι πολύ προσεκτικοί πριν βγάλουν οποιαδήποτε συμπεράσματα και πριν προβούν σε οποιαδήποτε λύση του προβλήματος.
Καλό είναι να παρακολουθούν το παιδί τους και να καταλαβαίνουν έγκαιρα όποια αλλαγή υπάρξει στις συνήθειές του.
Αν παρατηρήσουν κάποια αλλαγή, πρέπει να προσέξουν τη συχνότητα και την ένταση με την οποία εμφανίζεται. Σημαντικό ρόλο επίσης, διαδραματίζει η διάρκεια της συγκεκριμένης “κακής” συμπεριφοράς.
Αν το παιδί τη συνεχίζει για μεγάλο χρονικό διάστημα, οι γονείς μπορούν να του μιλήσουν και να του ζητήσουν να τη σταματήσει. Μπορούν να χρησιμοποιήσουν φράσεις όπως: “Δεν είναι σωστό να κλαις και να γκρινιάζεις”, “Αν τρως τα νύχια σου / τα μαλλιά σου μπορεί να πάθεις μόλυνση στα χείλη / στα χέρια / θα σε πονέσει η κοιλιά σου” κλπ. Πρέπει να του εξηγήσουν με σωστά επιχειρήματα γιατί δεν πρέπει να το κάνει.
Αντίθετα, δεν πρέπει να θέτουν τιμωρίες για το θέμα αυτό, να του φωνάζουν ή να το κάνουν να νιώσει άσχημα. Όπως έχει επανειλημμένως ειπωθεί, πρέπει να κατακρίνεται η πράξη και όχι το ίδιο το παιδί.
Βέβαια, μπορούν να επιβραβεύουν το παιδί, κάθε φορά που μένει μακριά από τη συγκεκριμένη συμπεριφορά.
Η αποτελεσματικότερη μέθοδος φαίνεται να είναι η στροφή της προσοχής του παιδιού σε κάτι άλλο. Όταν, δηλαδή, το παιδί κάνει μια συγκεκριμένη ανεπιθύμητη κίνηση (π.χ τρώει τα νύχια του) οι γονείς μπορούν να του αποσπάσουν την προσοχή με ένα παιχνίδι ή να ξεκινήσουν μια συζήτηση ώστε να ξεχαστεί και να την σταματήσει.
Όσον αφορά τις “κακές” λέξεις, είναι μια συνήθεια που παρατηρείται πολύ συχνά στα παιδιά, καθώς επαναλαμβάνουν τις λέξεις που ακούν από τους “μεγάλους” στο σπίτι ή ακόμα και από τους συμμαθητές τους στο σχολείο. Η αντίδραση των γονιών πρέπει να είναι ψύχραιμη. Όταν το παιδί λέει τέτοιες λέξεις, οι γονείς πρέπει να το αγνοούν. Τις περισσότερες φορές, τα παιδιά τις χρησιμοποιούν για να τραβήξουν την προσοχή. Αν λοιπόν δεν το καταφέρουν θα σταματήσουν να τις λένε.
Η αντίδραση των γονιών πρέπει να είναι ανάλογη με τη συμπεριφορά που παρουσιάζει το παιδί. Για παράδειγμα, όταν το παιδί κλαίει ή γκρινιάζει χωρίς λόγο οι γονείς θα αντιδράσουν διαφορετικά από ό, τι θα αντιδρούσαν αν το παιδί έβρεχε το κρεβάτι του. Στην πρώτη περίπτωση μπορούν να είναι αυστηροί και να δώσουν στο παιδί να καταλάβει ότι η πράξη του αυτή θα επιφέρει συνέπειες. Είναι σημαντικό να χρησιμοποιούν τη λέξη “συνέπειες” και όχι “τιμωρία”.
Στη δεύτερη περίπτωση, η αυστηρότητα πιθανώς θα φέρει τα αντίθετα αποτελέσματα. Οι φωνές ίσως δημιουργήσουν μεγαλύτερη ανασφάλεια στο παιδί με αποτέλεσμα να ενταθεί η ανεπιθύμητη συμπεριφορά.
Τέλος, τα παιδιά πάντα ‘δοκιμάζουν’ τις αντοχές των γονιών. Καλό είναι όμως οι γονείς να τους δείξουν ότι υπάρχουν όρια. Πιο συγκεκριμένα, όταν το παιδί δεν θέλει να πάει σχολείο (και είναι σίγουρο πως δεν αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα εκεί, πχ. bullying) τότε δεν πρέπει να του κάνουν τη χάρη. Αν γίνει μια ή δύο φορές, το παιδί θα θεωρήσει δεδομένο ότι όποτε θέλει, μπορεί να λείψει από το σχολείο. Αντίστοιχα, οι γονείς δεν πρέπει να επιτρέψουν στο παιδί να κοιμάται μαζί τους. Η συνήθεια αυτή βλάπτει και το ίδιο το παιδί, αλλά και τη σχέση του ζευγαριού. Όπως και στην προηγούμενη περίπτωση, το παιδί θα δοκιμάσει τα πάντα μέχρι να τους πείσει. Ίσως η πρώτη και η δεύτερη φορά που οι γονείς πουν όχι, να είναι δύσκολη. Το παιδί όμως θα καταλάβει έτσι ότι υπάρχουν όρια.
Πηγή: fylada.blogspot.gr