Μια καλή και “υπεύθυνη” μητέρα, που μεγάλωνε το γιο της παραπονιόταν πως το παιδί της είναι εντελώς αφηρημένο και ανεύθυνο και πως με κανένα τρόπο δεν μπορεί να τον πείσει να κάτσει για να διαβάσει τα μαθήματα του.
της Μαρίας Σβετλόβα απόσπασμα από το βιβλίο «Ανατροφή εκ νέου»
…Είχε παρατηρήσει ότι ο μικρός δεν εκδήλωνε κανένα απολύτως ενδιαφέρον προς τις σχολικές του υποχρεώσεις και τα μαθήματα, ενώ αντίθετα προτιμούσε να κάθεται με τις ώρες μπροστά στην τηλεόραση και να βλέπει κινούμενα σχέδια, καθώς και να παίζει… Με τεράστια δυσκολία σηκωνόταν τα πρωινά για να πάει στο σχολείο, ενώ αντιδρούσε άσχημα στις απαγορεύσεις… Η μητέρα παρατηρούσε την περίεργη συμπεριφορά του παιδιού της και όπως είναι λογικό ούτε της άρεσε, αλλά ούτε και μπορούσε να τη δεχτεί.
Έτσι, η γυναίκα προσπαθούσε να αντιμετωπίσει και να λύσει αυτές τις λανθασμένες κατά την άποψή της συμπεριφορές και πράξεις του παιδιού με κάθε δυνατό τρόπο. Το υποχρέωνε να αφήνει ένα ενδιαφέρον παιχνίδι και να ξεκινήσει το διάβασμα, εξανάγκαζε το γιο της να γράφει και να ξαναγράφει τις ασκήσεις για το σπίτι, ενώ και η ίδια παρατηρούσε επίμονα αυτή τη διαδικασία. Ορισμένες μάλιστα φορές έφτανε στο σημείο να κλειδώνει το παιδί της στο δωμάτιο μέχρι να ολοκληρώσει το διάβασμα της ημέρας, να μην το αφήνει να βγει βόλτα, να του περιορίζει ακόμη και τα γλυκά, μέχρι αυτό να μάθει να είναι υπεύθυνο και να φέρει επιτυχίες από το σχολείο.
Όμως εδώ εμφανίζεται μια λογική ερώτηση.. Γιατί το παιδί από την πρώτη μόλις τάξη Δημοτικού δεν ήθελε να παρακολουθήσει τα μαθήματα και δεν είχε καμία μα καμία επιθυμία να πηγαίνει σχολείο;.. Η ανασφάλειά του μπροστά στο σχολείο, ο φόβος του που είχε απέναντι στη δασκάλα, οι διαμάχες του με τα άλλα αγόρια της τάξης – όλα αυτά που τον έκαναν να νιώθει μοναξιά ακόμη και την απόρριψη στην τάξη – παρέμειναν εντελώς αόρατα, άγνωστα και ως συνέπεια ακατανόητα για τη μητέρα του. Έτσι, το παιδί βρισκόταν αντίπαλο και αντιμέτωπο εντελώς μόνο του μπροστά σε όλα αυτά, διότι την ίδια την ανασφάλεια ένιωθε επίσης και μπροστά στη ίδια του τη μητέρα.
Και όταν η ίδια μου παρέθετε όλα της τα δυσάρεστα και αρνητικά συναισθήματα σχετικά με τις συμπεριφορές του μικρού – την αγανάκτησή της, την απογοήτευση καθώς και την απόγνωσή της λόγω της δικής της ανικανότητας να αλλάξει κάτι, καθώς και την κούραση από τις προσπάθειες που επέβαλε – ακούγοντας όλα αυτά δεν μπορούσα παρά να συγκρατηθώ και να της πω: – “Πόσα συναισθήματα σας ξεχειλίζουν, σας πλημμυρίζουν! Πόσο σας αρέσουν όσα αισθάνεστε! Πόσο καλά τα βλέπετε τα δικά σας! Πόσο τα εκτιμάτε! Πόσο συγκεντρώνεστε μόνο και μόνο στα δικά σας! Και πού είναι, συγγνώμη, τα συναισθήματα του παιδιού!; Τι ξέρετε για αυτά; Τι ξέρετε για το τι αισθάνεται καθημερινά το παιδί σας; Τι τραβάει εάν δεν θέλει να πηγαίνει σχολείο; Και γιατί;”
Όπως είναι φυσικό, δεν μπορούσε να μου απαντήσει, επειδή έβλεπε μόνο τις εξωτερικές εκδηλώσεις των συναισθημάτων του βαθιά «πληγωμένου» παιδιού της και έδινε σημασία μόνο στα δικά της συναισθήματα. Και πόσο συχνά ακριβώς αυτό συμβαίνει με εμάς, τους γονείς! Δίνουμε σημασία και προσέχουμε μόνο τα δικά μας συναισθήματα που είναι πολλά καθημερινά και διαφορετικά! Πολλές φορές έχουμε πολλά νευρά με το παιδί μας, διότι δεν δηλώνει υπακοή, έχει ξεσπάσματα με εκρήξεις οργής και άσχημο λεξιλόγιο, δεν συμπεριφέρεται όπως θα θέλαμε εμείς, αισθανόμαστε αγανάκτηση με αυτά που κάνει είτε αντιθέτως δεν κάνει σωστά, ενώ ώρες ώρες βιώνουμε απόλυτη ανικανότητα και απογοήτευση από τον «εγωισμό» των παιδιών μας.
Όμως τίθεται και εδώ μια ερώτηση: Πόσο καλά άραγε ξέρουμε, καταλαβαίνουμε και συμμεριζόμαστε τα συναισθήματα των μικρών μας; Συμβαίνει συχνά να ξεχνάμε ότι και τα μικρά μας είναι ζωντανά πλάσματα που έχουν συναισθήματα, ότι και αυτά μπορούν να υποφέρουν, να νιώθουν..πόνο, θλίψη, παράπονο, στεναχώρια, φόβο, ντροπή, θυμό, ακόμη και μίσος!
Και φυσικά εάν δεν βλέπουμε, εάν παραμένουμε «τυφλοί» στα συναισθήματά τους και τις καθόλου τυχαίες εκδηλώσεις αυτών των συναισθημάτων – πώς μπορούμε να τους καταλάβουμε; Πρέπει να κατανοήσουμε ότι ακριβώς τα συναισθήματα των παιδιών είναι ένα από τα πιο βασικά μοτίβα που καθορίζουν όλη τη συμπεριφορά τους. Έτσι η τυχόν μοναξιά που μπορεί να προκαλείται στο παιδί, του επιβάλλει να κάνει κάποια πράγματα για να τραβήξει με αυτό τον τρόπο προσοχή των γονέων στον εαυτό του (και ανάμεσα σ’ αυτές τις συμπεριφορές και ενέργειες πολλές είναι άσχημές, βιαστικές, περίεργες και ακατανόητες για εμάς!). Αισθάνεται τη δική του ανικανότητα, τη μη σπουδαιότητα και έτσι ανατρέχει σε μια παράξενη συμπεριφορά, για την οποία τον μαλώνουμε τις περισσότερες φορές χωρίς να συνειδητοποιήσουμε ότι ακριβώς αυτή η ανυπακοή του παιδιού είναι μια εκδήλωση ενός εσωτερικού προβλήματος και αρνητικού συναισθήματος που του έχει συμβεί. Η κούραση που έχει, ώρες ώρες ακόμη και η αδιαθεσία του, η δυσαρέσκεια που του προκαλεί που και που ο εαυτός του, οδηγούν στις άσχημες καθημερινές συμπεριφορές του που ταλαιπωρούν τους γονείς και σε περίπτωση εάν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα και με κατάλληλο χειρισμό μπορεί να υιοθετηθούν μόνιμα και να προκαλούν δυσκολίες γενικά στην ανατροφή του παιδιού όπως και στην ψυχολογική του ανάπτυξη…
Πρόκειται για συνεχόμενες προσπάθειες προσέγγισης και κατανόησης ανάμεσα στους γονείς και τα παιδιά τους, προσπάθειες αποδοχής της κακής παιδικής συμπεριφοράς από την πλευρά των γονέων, προσπάθειες συνειδητοποίησης καθώς και κατανόησης των μοτίβων της…
Πηγή: all.kharkov.ua
Μετάφραση: Rozhkova Iryna
καθηγήτρια Σχολής Ελληνικής Φιλολογίας
Κρατικού Πανεπιστημίου Μαριούπολης