Οι Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες στις μέρες μας παρουσιάζουν μεγάλο ποσοστό αύξησης, καθώς τουλάχιστον το 5 – 10% όλων των μαθητών έχουν κάποια μορφή Ε. Μ. Δ.
Οι Ε. Μ. Δ. δεν είναι νοητική στέρηση ή χαμηλή νοημοσύνη, είναι αποτέλεσμα διάφορων προβλημάτων.
Οι γονείς και οι δάσκαλοι τέτοιων μαθητών συνήθως επικεντρώνουν την προσοχή τους στα συμπτώματα που αφορούν την Ανάγνωση και τη Γραφή που είναι επίμονα και μη αναμενόμενα σύμφωνα με την ηλικία και τη νοητική ικανότητα του μαθητή. Η δυσκολία ενός παιδιού σ’ αυτούς τους τομείς συνεπάγεται βέβαια κάποιου βαθμού δυσκολία και στα υπόλοιπα μαθήματα.
Ας δούμε όμως μία Ε.Μ.Δ. από κοντά! Τι είναι; Πού οφείλεται; Σε ποιους και πώς εντοπίζεται; Πώς αντιμετωπίζεται;
Η Δυσλεξία, είναι μία ευρέως διαδεδομένη Ε. Μ. Δ., είναι μία ειδική αδυναμία εκμάθησης της ανάγνωσης και γραφής, έξω από τα συνήθη πλαίσια επίδοσης του μαθητή, ο οποίος κατά κανόνα έχει σχετικά καλή ή και πάνω από το μέσο όρο νοημοσύνη. Η Δυσλεξία δεν έχει σχέση με τη νοητική καθυστέρηση, καθώς σημαντικό παράδειγμα αποτελούν ο Κάρλος ο ΧΙ της Σουηδίας, βασιλιάς, ο Άλμπερτ Αϊνστάιν, φυσικός, ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι, ζωγράφος, ο Τόμας Έντισον, φυσικός, ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, παραμυθάς, ο Τζον Λένον, τραγουδοποιός, ο Γούντρο Γουίλσον, πρόεδρος των Η. Π. Α., ο Χάρβεϋ Κάσιν, διάσημος νευροχειρουργός κι εκατομμύρια άλλοι γνωστοί και άγνωστοι συμπληρώνουν με τα ονόματά τους τον παγκόσμιο κατάλογο των Δυσλεκτικών.
Σύμφωνα με σχετικές έρευνες η Δυσλεξία παρατηρείται σε μεγαλύτερο ποσοστό στα αγόρια από ό,τι στα κορίτσια καθώς η σχετική αναλογία είναι 4 προς 1. Αυτή η Ε. Μ. Δ. παρατηρείται σε όλους τους πολιτισμούς που έχουν γραπτή γλώσσα. Η Δυσλεξία έχει αφετηρία τον εγκέφαλο, καθώς τα αίτια είναι οργανικά.
Βασικά χαρακτηριστικά της Δυσλεξίας είναι:
Η αδυναμία ακουστικής σύλληψης και διάκρισης φθόγγων.
Η αδυναμία οπτικής αντίληψης και μνήμης καθώς και αδυναμία παρατηρητικότητας των μορφών.
Η αδυναμία ανάγνωσης και κατανόησης κειμένου.
Οι δυσκολίες και η αστάθεια στον προσανατολισμό στο χώρο και στο χρόνο, η αδυναμία στη θέση, στη μορφή και στις «αυθαίρετες» σειροθετήσεις.
Πολλά παιδιά εμφανίζουν κάποια από τα παραπάνω σημάδια και συμπτώματα. Όταν όμως ένα παιδί αντιμετωπίζει πολλές από αυτές τις δυσκολίες για αρκετό χρονικό διάστημα, συστήνεται να ελεγχθεί για Ε. Μ. Δ. Με βάση τα προαναφερθέντα χαρακτηριστικά παιδιά με δυσλεξία, στην ανάγνωση παραλείπουν, προσθέτουν, αντικαθιστούν, αντιμεταθέτουν γράμματα, συλλαβές ή και λέξεις. Διαβάζουν αργά, με δισταγμό, με συλλαβισμό χωρίς νόημα, χωρίς ροή. Επίσης δεν κατανοούν πλήρως το κείμενο και χάνουν τη σειρά στο βιβλίο. Στο γραπτό λόγο κάνουν πολλά λάθη ακόμα και σε λέξεις που συστηματικά έχουν μάθει, όπως ζογραφίκι, αντί ζωγραφική. Επίσης μπορεί γράμματα, συλλαβές ή και ολόκληρες λέξεις να τις παραλείπουν, όπως πόδλατο, αντί ποδήλατο, προσθέτουν, όπως χαλαίκι, αντί χαλίκι, αντιμεταθέτουν, όπως ζωγράφισνα, αντί ζωγράφισαν, αντικαθιστούν, όπως τραγουβάει, αντί τραγουδάει. Ακόμα μπορεί να εμφανίσουν καθρεπτική γραφή, όπως ανρί, αντί αρνί, κακογραφία, ακαταστασία, μουτζούρες στο γραπτό, αδικαιολόγητα κενά, κατάργηση των διαστημάτων, απουσία σημείων στίξης, απουσία κεφαλαίων ή παρεμβολή τους ανάμεσα στα μικρά, όπως παπαγαοΛα, αντί παπαγάλος.
Το Πρόγραμμα Αντιμετώπισης της Δυσλεξίας θα μπορούσαμε να πούμε ότι κινείται σε τρία επίπεδα, περιλαμβάνοντας:
Την Αποκατάσταση των Ικανοτήτων σύμφωνα με το γνωσιακό προφίλ που προκύπτει από τη Διαγνωστική Διαδικασία.
Τη διδασκαλία της Ανάγνωσης και της Ορθοδοξίας του συμβολικού συστήματος της Γλώσσας και την ανάπτυξη της Γλωσσολογικής Ικανότητας.
Την ψυχολογική υποστήριξη του δυσλεκτικού μαθητή για την αντιμετώπιση των δευτερογενών ψυχολογικών προβλημάτων και την ενίσχυση του συναισθήματος αυτοεκτίμησης.