Πάνω σε ένα το άρθρο θα ήθελα να κάνω την κριτική μου και να σας δείξω πώς είναι πραγματικά ο αυτισμός.
Γράφει ο Κώστας Μαντζίκος
Πριν μερικές μέρες διάβασα ένα άρθρο που γράφτηκε από μια μητέρα ενός αυτιστικού παιδιού και δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα, newsitamea.gr, με τίτλο, «Δεν είναι άτακτος, έχει αυτισμό». Πάνω σε αυτό το άρθρο θα ήθελα να κάνω την κριτική μου και να σας δείξω πώς είναι πραγματικά ο αυτισμός. Να σημειωθεί εδώ, ό, τι υπάρχει μεγάλη διαφορά ως προς την ερμηνεία του αυτισμού, τόσο από την επιστήμη, όσο και από τους αυτιστικούς. Η επιστήμη βλέπει τον αυτισμό αντικειμενικά για αυτό δυσκολεύεται να δει, πώς λειτουργεί ένας αυτιστικός. Όμως, οι αυτιστικοί βλέπουν τον αυτισμό υποκειμενικά και για αυτό προσπαθούν να βοηθήσουν γονείς και εκπαιδευτικούς, να τον κατανοήσουν καλύτερα. Εδώ θα κάνω τη κριτική μου με βάση, το πώς λειτουργούν οι αυτιστικοί.
“Αποφασίζουμε να δοκιμάσουμε ένα νέο κατάστημα. Αυτό είναι ένα απαιτητικό κατόρθωμα για τον Τσάρλυ-να εξερευνήσει το άγνωστο. Αισθανόμενη το δισταγμό μου, η γιατρός με διαβεβαιώνει ότι θα πετύχει.”
Τα αυτιστικά άτομα είναι γνωστό πως δεν αντέχουν τις αλλαγές περιβάλλοντος. Αν θέλουμε να πετύχει μια δραστηριότητα, αυτό που χρειάζεται να κάνουμε πριν την εφαρμογή αυτής είναι: να ενημερώσουμε τον αυτιστικό μαθητή που θα πάμε, για ποιον λόγο πρέπει να πάμε και για πόση ώρα θα μείνουμε εκεί. Επίσης, θα πρέπει το περιβάλλον που θα επισκεφτούμε να είναι σωστά δομημένο, με χαμηλά αισθητηριακά ερεθίσματα για αποφυγή αισθητηριακής υπερφόρτωσης, άγχους, αυτό-τραυματικής, ή επιθετικής συμπεριφοράς. Μειώνουμε τυχόν αιχμηρά αντικείμενα από τον χώρο για προστασία του αυτιστικού παιδιού. Διδάσκουμε απλούς, κατανοητούς κανόνες συμπεριφοράς για το περιβάλλον επίσκεψης. Κανόνες που να έχουν λογική βάση για τον αυτιστικό.
“Δεν ξέρω, αν φταίει ο στραβός φωτισμός, η πληθώρα πολύχρωμων αντικειμένων, μια μυρωδιά μου εισβάλει στα ρουθούνια του, ένας άγνωστος που τον κοιτούσε ερευνητικά αλλά αυτή η κατάρρευσή του πήρε επικές διαστάσεις. Ακόμα κλαίω, όταν το σκέφτομαι.”
Όταν δεν προειδοποιούμε αυτά που ανέφερα στη προηγούμενη κριτική μου σαφώς και θα εκδηλωθούν τέτοιες συμπεριφορές από τον αυτιστικό μαθητή. Ας θυμηθούμε ότι, οι αυτιστικοί έχουν υπερευαισθησία στο φως, στα έντονα χρώματα, και στις έντονες μυρωδιές. Άρα λοιπόν, κύριο χαρακτηριστικό των αυτιστικών είναι η υπερευαισθησία σε ήχους, χρώματα, φως και διάφορες μυρωδιές.
“Το γλυκό μου αγόρι είναι στο έδαφος, εκτός ελέγχου, ουρλιάζοντας και χτυπώντας το κεφάλι του στο κρύο και σκληρό πλακάκι. Η θεραπεύτριά του με σπρώχνει στην άκρη και μου ζητάει να απομακρυνθώ. Η ψυχή μου έχει φτάσει στο στόμα .Όχι δεν μπορώ να τον αφήσω. Με χρειάζεται αλλά ξέρω ότι δεν με θέλει πραγματικά εκείνο το λεπτό.”
Ο αυτιστικός θέλει ένα ασφαλές και ήσυχο μέρος, για να ξεσπάσει για λίγα λεπτά. Ένα μέρος μακριά από αισθητηριακές πληροφορίες: πρόσωπα, ομιλίες, φώτα, μυρωδιές, χρώματα κ.ά. Όλα αυτά σε μια δεδομένη στιγμή προκαλούν “έκρηξη” πληροφοριών στον εγκέφαλο και έτσι πυροδοτείται η αυτό-τραυματική συμπεριφορά ή η επιθετική συμπεριφορά μαζί με το άγχος. Αξίζει να τονισθεί, ότι ο αυτιστικός δεν θέλει να τον αγγίζουν την στιγμή αυτή καθ’ αυτή.
“Το να τον αγγίζω ή να τον μετακινώ χειροτερεύει τα πράγματα. Μοιάζει σαν αιωνιότητα ο χρόνος. Μόλις ξαναποκτά την αυτοκυριαρχία του ,έχω εξαντληθεί. Η διαφυγή μοιάζει η μόνη επιλογή αλλά η γιατρός του επιμένει να συνεχίσουμε.”
Όπως ανέφερα και στην προηγούμενη κριτική μου, ο αυτιστικός δεν θέλει να τον αγγίζουν, την στιγμή αυτή καθ’ αυτή. Θέλει λίγα λεπτά, να αποκτήσει ξανά την αυτοκυριαρχία του.
“Περνάμε από μπροστά από το μαγαζί. Ξανά δεν ξέρω τι πυροδοτεί τον Τσάρλυ αλλά ξαναγυρίζει στο επεισόδιο της κατάρρευσης. Αυτή τη φορά είμαστε σ’ ένα ασφαλές, ανοιχτό μέρος όπου μπορώ να κλάψω και να προσποιηθώ ότι ξέρω πώς να τον ηρεμήσω. Μετά τρώω γροθιά στα σωθικά μου.”
Προφανώς τον αυτιστικό δεν τον ενόχλησε μόνο η αισθητηριακή υπερφόρτωση, αλλά και ο τρόπος συμπεριφοράς των ανθρώπων που ήταν στο μαγαζί. Ο αυτιστικός αντιλαμβάνεται πολύ καλά, ό, τι οι άλλοι έχουν αρνητικές απόψεις για αυτόν.
“Όταν είμαστε έξω σε δημόσιο χώρο, ο γιος μου μοιάζει να είναι άτακτος. Χτυπάει το καρότσι του σούπερ, κλωτσάει, κουτουλάει το κεφάλι του. Αν άγνωστοι άνθρωποι τον πλησιάσουν πολύ κοντά, προσπαθεί να τους χαστουκίσει στο πρόσωπο. Μπορεί να ακούγεται σαν αστείο αλλά είναι η πραγματικότητα μας. Πάντα είμαι σε επιφυλακή με αγνώστους που θέλουν να του κάνουν γλύκες. Αν κάποιος τον χαιρετήσει, τσιρίζει. Δεν είναι κακό παιδί. Έχει αυτισμό πράγμα που κάνει τη ζωή του σ’ αυτόν τον κόσμο που συντρίβει, πρόκληση που παλεύουμε μαζί.”
Όταν υπάρχουν πολλές αισθητηριακές πληροφορίες σε μια δεδομένη στιγμή, καθώς και αρκετές υπερευαισθησίες- σαν αυτές που αναφέρθηκαν στις προηγούμενες κριτικές μου- αυτή είναι η συμπεριφορά που εκδηλώνει ο αυτιστικός. Στόχος μας είναι να μειώσουμε αυτά τα αισθητηριακά ερεθίσματα και να προειδοποιήσουμε τον αυτιστικό, για το τι θα επακολουθήσει.
“Αυτό που δεν γνωρίζουν είναι ότι ο εγκέφαλος του Τσάρλυ είναι διαφορετικός από το δικό μας. Βλέπει αλλιώς τον κόσμο και επεξεργάζεται τα πάντα διαφορετικά….”
Εδώ η μητέρα σωστά αναφέρει. Ο αυτιστικός εγκέφαλος σε σχέση με τους νευροτυπικούς εγκεφάλους διαφέρει σε λειτουργία. Ο αυτιστικός σκέπτεται και αντιλαμβάνεται τα πάντα με έναν διαφορετικό τρόπο από αυτόν των νευροτυπικών και για αυτό είναι δύσκολο να λειτουργήσει μέσα σε αυτόν τον άστατο κόσμο των νευροτυπικών ανθρώπων. Σε έναν κόσμο όπου οι νευροτυπικοί σκέφτονται και λειτουργούν με άστατο τρόπο και πολλές φορές χωρίς λογική. Για αυτό οι αυτιστικοί λέγονται άτομα της λογικής. Αναλύουν τα πάντα για να δουν αν όλα αυτά έχουν ένα νόημα για αυτούς. Αναλύουν τα πάντα γιατί μόνο έτσι προβλέπουν, τι θα επακολουθήσει. Η οργάνωση για αυτούς είναι η μόνη οδός αποφυγής για το άγχος.
“Αγαπάει τη σειρά, τη ρουτίνα και την ακαμψία. Τα νέα μέρη και οι καινούριοι άνθρωποι τον καταβάλλουν. Επίσης συχνά ξαπλώνει ήσυχα στο έδαφος απορροφώντας το νέο, παράξενο περιβάλλον του. Έχει ανάγκη να αισθανθεί το σώμα του. Μου έχουν εξηγήσει ότι ο εγκέφαλος του δεν νιώθει το σώμα του και άρα πρέπει να κουνήσει τα άκρα του για να ξέρει ότι υπάρχουν. Ακούγονται όλα τόσο αλλόκοτα αλλά αυτό είναι το νέο πεδίο στο οποίο ζούμε.”
Όπως ανέφερα και πριν οι αυτιστικοί χωρίς ρουτίνα δεν λειτουργούν ποτέ αποτελεσματικά. Η ρουτίνα είναι πολύ σημαντική για αυτούς. Οι αυτιστικοί πολλές φορές νιώθουν εγκλωβισμένοι μέσα στο σώμα τους. Σαν ένα μπλοκάρισμα των εντολών του εγκεφάλου προς το σώμα. Το πλατάγισμα, ή αλλιώς κούνημα των άκρων είναι μια σημαντική στερεοτυπία για τον αυτιστικό. Δεν τον βοηθάει μόνο να ξέρει ότι το σώμα του είναι στη θέση του, αλλά και να ξεφύγει από τις έντονες σκέψεις, να εκτονωθεί. Για αυτό πολλοί θεωρούν τις στερεοτυπικές κινήσεις αρνητικές. Αυτό που νομίζουν πολλοί είναι μεγάλο λάθος.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ:
Η μητέρα πρέπει να κάνει υπομονή και να δείξει κατανόηση προς τον αυτιστικό γιο της. Πρέπει να κατανοήσει εις βάθος, πώς λειτουργεί ο αυτιστικός γιος της. Ο σεβασμός και η αποδοχή αυτού, που είναι πραγματικά ο γιος της είναι ένα από τα πιο βασικά πράγματα, σε μια σχέση μητέρας- παιδιού. Μόνο έτσι η μητέρα θα κατανοήσει τις συμπεριφορές του γιου της και θα μπορεί να τις αντιμετωπίζει καλύτερα και θετικά. Τονίζεται πώς για τα συναισθήματα που δημιουργούνται στη μητέρα, από τις συμπεριφορές που εκδηλώνει ο αυτιστικός γιος της, πρέπει η ίδια να συμβουλευτεί έναν ειδικό ψυχικής υγείας, ώστε να την βοηθήσει να διαχειρίζεται αποτελεσματικά, αυτά τα συναισθήματα. Έτσι λοιπόν, δεν θα κλονιστεί περισσότερο η σχέση μητέρας-γιου. Και τέλος, ο αυτιστικός άνθρωπος δεν θα βρει ποτέ ισορροπία μέσα στον κόσμο των νευροτυπικών, εάν δεν υπάρξει αποδοχή, σεβασμός, σωστή ενημέρωση του αυτισμού, και κατανόηση από τους νευροτυπικούς.